27 Eylül’de sabaha karşı Azerbaycan ve Ermenistan başlayan gerilim dinmek bilmiyor… Haftalardır devam eden çatışmalarda yüzlerce insan yaşamını kaybederken, hafta sonu Rusya’nın arabuluculuğunda varılan ateşkes anlaşması da bozuldu. Ermenistan ordusu dün 330 binden fazla nüfusa sahip olan en büyük ikinci kenti Gence’de sivilleri hedef aldıktan sonra bugün Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan bir açıklama geldi.

Ateşkesin üzerinden 24 saat geçmeden Ermenistan ordusu Gence’de sivilleri hedef aldı. 9 insanın yaşamını yitirdiği ve 34 insanın da yaralandığı saldırı sonrasında bugün Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan bugün bir açıklama geldi. Azerbaycan Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada, “11-12 Ekim gecesi, tüm cephe boyu durum gergin kaldı. İnsani ateşkese uymayan Ermenistan ordusu, kaybettikleri mevzileri geri almak için Ağdere-Ağdam ve Füzuli-Cebrayıl yönünde küçük gruplar halinde defalarca Azerbaycan birliklerine saldırı girişiminde bulundu” ifadelerine yer verdi.

ASKERLER MEVKİLERİNİ BIRAKIP KAÇTI

Çıkan çatışmalarda çok sayıda Ermenistan askeri, 3 BM-21 “Grad” roketatar, 1 T-72 tankı, çok sayıda askeri araç cephenin farklı yönlerinde etkisiz hale getirildiği belirtildi. Operasyonlarda, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri 9. Alayı Topçu Komutanı Hadrut yerleşim biriminden çekildiği ve alayın 5. taburunun askerleri mevkilerini bırakarak kaçtığı aktarıldı. Ayrıca açıklamada, 246. Alayın tabur komutanı Yarbay Arthur Grigoryan, öldürülenler arasında yer aldığı ve tüm cephe hattının Azerbaycan ordusunun kontrolü altına olduğu bildirildi.

Bakü yönetimi, çatışmalar başlangıcından bu yana 40’tan fazla sivilin öldüğünü ve 200’den fazla kişinin yaralandığını açıkladı. Dağlık Karabağ ise ateşkes ilanından bu yana en az 5 sivilin hayatını kaybettiğini ve çatışmaların başladığı tarihten beri ise 429 askerinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. Her iki taraf arasında 27 Eylül’de tekrar alevlenen çatışmalar, 1990’larda 30,000 kişinin öldüğü savaştan bu yana olan en kötü çatışmalar olarak görülüyor.

GERİLİMİN SEBEBİ ÇOK DERİN

Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki gerilimin esas sebebi ise Dağlık Karabağ… Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Karabağ, Ermenistan ve Azerbaycan arasında bir gerilim bölgesi haline geldi. Karabağ Ermenileri, Karabağ’ın Sovyet Azerbaycan’dan Sovyet Ermenistan’a geçmesi gerektiğini talep etmesiyle tırmanan gerilim 20 yılı aşkın bir süredir devam ediyor.

Taraflar arasındaki ateşkese rağmen Azerbaycan ve bölgeyi işgal eden Ermenistan sınırında sık sık çatışma yaşanmaya devam ediyor. Bölgedeki gerilim bölgedeki doğalgaz ve petrol boru hattı koridoru dolayısıyla uluslararası kamuoyu tarafından da yakından takip ediliyor.

KAN DONDURAN OLAY: HOCALI KATLİAMI

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azerbaycanlı sivillerin Ermenistan’a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

Ermeni güçleri 1992 yılının 25 Şubatı 26 Şubat’ta bağlayan gecede bölgedeki 366. Alayın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı kasabasında, Azerbaycan resmî kaynaklarına göre, 83 çocuk, 106 kadın ve 70’ten fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, toplam 487 kişi ağır yaralanmıştır. 1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başları kesildiği görülmüştür. Hamile kadınlar ve çocukların da maruz kaldığı tespit edilmiştir.

Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisinde olan Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşımaktaydı. Kasaba Hankendi’yle Ağdam’ı bağlayan yolun üzerinde bulunup bölgenin tek havalimanı için üs konumundaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporuna göre Hocalı kasabası Hankendi’yi top ateşine tutan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından üs olarak kullanıldığı için Ermeni kuvvetler tarafından top ateşine tutulmaktaydı.

Aralık 1991’de Hankendi çevresinde yerleşen ve Azerbaycanlıların yaşadığı Kerkicahan kasabasının alınmasından sonra, Hocalı kasabası tamamen Ermeni ablukasında kaldı. 30 Ekim’den itibaren karayoluyla ulaşım kapanmış ve tek ulaşım vasıtası olarak helikopter kalmıştı.

20 Kasım 1991’de Hocavend semalarında Mi-8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafından vurulması ve sonuçta birkaç Azerbaycan devlet resmileri, Rus ve Kazak gözlemciler dahil 20 kişinin ölümünden sonra, hava ulaşımı da kesilmişti. İşgalden önce 1991-1992 kış aylarında Hocalı sürekli olarak bombalanmıştır. Hocalı’dan çıkmış mültecilerin İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne söylediklerine göre, bazı durumlarda bombardımanlar açıkça sivil hedeflere karşı yönlendirilmiştir. Saldırı öncesi, birkaç aydır kasaba elektrik ve gazdan yoksundu.